‘Ik ben niet meer dezelfde persoon als een week geleden.”Dit is niet een nieuwe richting of leer of “wijsheid”, maar je krijgt hier een instrument aangereikt om gelukkiger te zijn.”Je leert je eigen mening te toetsen en jezelf voor keuzes te stellen.”Ik weet nu dat het een feest kan zijn in plaats van een worsteling om aan jezelf te werken.’ v’Ik ben heel anders naar “waarheden” en de houding van andere mensen gaan kijken.”‘Het was alsof ik verkleumd in een warm bad terecht kwam, waar ik geleidelijk aan steeds meer wakker werd en zo lang verdoofde kwaliteiten en mogelijkheden weer voelde tintelen.’

‘Een belevenis die ik niet had willen missen, om met zoveel liefde en respect met elkaar om te gaan.’

Dit is wat mensen me schrijven nadat ze hebben geoefend met de principes uit dit boek. Ook in Nederland blijken deze jong en oud, manager, kunstenaar en hulpverlener tot verandering te inspireren. Ze gaan verder met een glimlach om hun mond en rechte schouders, met vertrouwen in het leven en het gevoel greep te hebben op hun wensen en gedachten. Zeven jaar werk ik inmiddels met de ideeën in dit boek en nog steeds ben ik dagelijks getuige van grote en kleine wonderen.

Toen ik in 1992, kort na het verschijnen van de Engelse versie van Kies voor Geluk, een weekendworkshop had gevolgd over deze nieuwe materie, was ik daarna een ander mens. Deze transformatie duurde drie dagen. Daarna begon langzamerhand mijn leven zijn oude patroon te hernemen. Maar ik had geproefd hoe ik zou kunnen zijn, hoe mijn leven zou kunnen zijn. Dit gedachtegoed, dat Option genoemd wordt, wilde ik naar Nederland halen. Ik vond het zo bijzonder, dat ik het iedereen wel wilde doorgeven. Uiteindelijk gaf ik mijn baan als vertaler op om me fulltime als trainer en begeleider aan Option te kunnen wijden. Ik geniet ervan dat ik nu, jaren later, als vertaler van dit boek mijn oude vak kan inzetten voor dit werk dat me zo na aan het hart ligt.

Option fascineert me omdat het een nieuwe visie is, een visie waarin geluk in het leven een houding is, niet iets dat je overkomt. Waarin vervelende gevoelens gewoon verdwijnen als je de overtuiging beziet waarop ze gebaseerd zijn. Overtuigingen – de ‘conclusies’ die we in het leven trekken, die we naar wens kunnen veranderen als we inzien dat nieuwe ‘conclusies’ ons een plezieriger leven bezorgen. De principes van Option zijn eigenlijk ongelooflijk eenvoudig — vaak is het meer een kwestie van het afleren van allerlei ingewikkelde regeltjes en reactiepatronen. De gewoonte om bij bepaalde gebeurtenissen een bepaald gevoel te krijgen — in plaats daarvan kun je dus ook gedurig gelukkig zijn. Bij het inoefenen hiervan, en nu nog, is het voor mij een grote steun om regelmatig cursussen te volgen aan het Option-instituut waar ik me door Kaufman laat prikkelen en inspireren.

Een cursus van Bears Kaufman is een belevenis — een aartsvaderlijke man met twinkelende ogen, die nooit tweemaal op dezelfde manier de groepsruimte binnenkomt. De ene keer blijkt hij zijn grinnikende kleinzoontje van anderhalf te hebben meegenomen als voorbeeld van hoe een kind nog precies op een rijtje heeft hoe alles werkt, de andere keer draagt hij een leesbril en een telefoonboek onder zijn arm. Soms lijkt hij midden in het proces te beginnen en stelt hij links en rechts om zich heen vragen die mensen uitnodigen bewuster van zichzelf te worden: hoezo zit jij op de grond, terwijl de anderen staan? Ik zag dat jij je pas op het laatste moment hebt opgegeven, hoe zit dat? Wil je deze dag besteden aan gelukkiger worden of aan meer leren over de option-dialoog? Soms loopt hij naar voren, gaat zitten en schildert vervolgens urenlang voor zijn muisstille toehoorders een vergezicht van een wereld waarin alles mogelijk is, waar men liever zoekt naar het goede dan te zoeken naar, zoals hij dat noemt, ’the hole in the doughnut’. Er komen verhalen voorbij over mensen met hun angsten en over de liefdevolle vragen die ze vervolgens gebruiken om verrassende ontdekkingen over zichzelf te doen. Hij vertelt terloops een aantal van de wonderen die zich in zijn eigen leven aan het voltrekken zijn. Hij is een virtuoos, die in een uurtje kan zorgen dat je je nog nooit zo thuis hebt gevoeld als in deze groep onbekenden. Hij schakelt moeiteloos om van meditatie naar een ervaringsoefening of een geanimeerde discussie en tussen alles door naar de thema’s of belevenissen die zich in de groep aandienen. En overal doorheen schemert zijn eigen gefascineerdheid met deze onuitputtelijke bron van nieuwe mogelijkheden en inzichten: zijn ‘menselijke laboratorium’. Met het grootste plezier en met warmte in zijn stem blijft hij achter de meest solide lijkende feiten van het bestaan vraagtekens zetten. Hij blijft gedreven vertellen en schrijven en zoeken hoe de wegen naar het geluk die hij gevonden heeft, nog meer toepassingen kunnen vinden. Een van die toepassingen: hoe je gelukkig kunt zijn met je kind, en met name met je gehandicapte kind, heeft hij al heel vroeg ontdekt, toen het bekend werd dat zijn zoontje Raun autistisch was. De methode die Kaufman naar aanleiding hiervan heeft ontwikkeld, is bekend geworden onder de naam Son-Rise.

Enkele jaren geleden werd de eerste internationale cursus over deze heel speciale toepassing van Option in Nederland gegeven. Inmiddels is er een tweede cursus geweest met honderden deelnemers en een vijftal docenten van het Option-instituut, en zit een derde in de pen. Beide keren was ik daar als simultaantolk aanwezig en zag ik hoe een inspirerende vonk oversprong op de vaak zo nuchtere Nederlanders. Een moeder ging na een dag als een nieuw mens naar huis en hoorde vervolgens haar kind voor het eerst ‘mamma’ zeggen. Een vader barstte in tranen uit omdat hij zag dat hij alleen de handicap en nooit zijn zoon had gezien – en ik zal nooit vergeten hoe hij vervolgens zijn zoon toesprak: ‘Ik ben zo blij dat je pas vier jaar bent en dat we nog zoveel jaren de tijd hebben…’. Veranderingen die wonderen teweeg brengen. In 1998 is er vanuit een groep enthousiaste vrijwilligers een informatiepunt over Option en Son-Rise opgericht, de Stichting HoriSon te Diemen. Er is een nieuwsbrief vol persoonlijke verhalen, een e-mailing list, een informatieve website en een nieuwe Nederlandse uitgave van het boek Verbroken Stilte. Er zijn regelmatig cursussen in Nederland over diverse toepassingen van Option. Er zijn mensen die zich bezighouden met het leren van de Option-dialoog als gesprekstechniek of therapievorm. Anderen worden getraind in het werken met autistische kinderen volgens deze principes. En telkens opnieuw worden mensen zodanig aangeraakt door dit gedachtegoed dat anderen hun vragen: ‘Wat is er met jóu gebeurd?’.

Ik hoor van velen dat het lezen van dit boek een feest van herkenning geeft, een bevestiging en een ‘op zijn plaats vallen’ van dingen die je eigenlijk diep van binnen wel weet, maar die nu expliciet worden. Daarnaast wil ik je zeker uitnodigen om in alles actief te proberen hoe adembenemend ver de toepassing van deze principes in de praktijk kan gaan.

Utrecht, 2 april 1999

Karen Gerritsen